තාක්ෂණික ලෝකය යනු වේගවත් නැගීම් මෙන්ම අනපේක්ෂිත බිඳවැටීම්වලින්ද පිරුණු ස්ථානයකි. මීට වසරකට පමණ පෙර, පිරිසිදු බලශක්ති ක්ෂේත්‍රයේ විප්ලවයක් කිරීමට සූදානම් වූ “Moxion” නමැති බැටරි තාක්ෂණික startup සමාගම බංකොලොත්භාවයට පත්වීම බොහෝ දෙනා කණගාටුවට පත් කළ පුවතක් විය. එහෙත්, අද අපි කතා කරන්නේ එම කඩා වැටීම ගැන නොව, එම අළුවලින් නැවත නැගිටින නිර්මාතෘවරයෙකු සහ ඔහුගේ නොසැලෙන දැක්ම ගැනය. Moxion හි සම-නිර්මාතෘ ඇලෙක්ස් ස්මිත්, “Anode” නමින් නව සමාගමක් සමඟින්, තමන් ආරම්භ කළ ගමන නිමා කිරීමට නැවතත් පැමිණ තිබේ.
Moxion හි කතාව: දැවැන්ත සිහිනයක් සහ එහි බිඳවැටීම
Moxion සමාගමේ අරමුණ වූයේ ඉතා සරල නමුත් බලවත් එකකි: ඉදිකිරීම් ක්ෂේත්‍ර, සිනමා පට රූගත කිරීම්, මහා පරිමාණ ඉසව් සහ විදුලිය විසන්ධි වන අවස්ථාවන්හිදී භාවිත කරන, පරිසරය දූෂණය කරන, අධික ශබ්දයක් සහිත ඩීසල් ජනක යන්ත්‍ර (Diesel Generators) වෙනුවට, පිරිසිදු, නිහඬ, සහ බලවත් ජංගම බැටරි පද්ධති (Mobile Batteries) හඳුන්වා දීමයි.
මෙම සංකල්පය ක්ෂේත්‍රයේ විශාල අවධානයක් දිනාගත් අතර, ඔවුන් Sequoia Capital වැනි දැවැන්ත ආයෝජන සමාගම්වලින් විශාල ආයෝජන ලබා ගැනීමටද සමත් විය. සියල්ල හොඳින් සිදුවෙමින් පවතින බව පෙනුනද, මහා පරිමාණ නිෂ්පාදනයට යාමේදී ඇති වූ අභියෝග සහ මුදල් ප්‍රවාහ කළමනාකරණයේ (liquidity crisis) ඇති වූ ගැටලු හමුවේ, මීට වසරකට පෙර Moxion සමාගම තම මෙහෙයුම් නතර කර බංකොලොත් බව ප්‍රකාශයට පත් කළේය. එය, පිරිසිදු බලශක්ති ක්ෂේත්‍රයේ බොහෝ දෙනාගේ බලාපොරොත්තු සුන් කළ අවස්ථාවක් විය.
Anode: දෙවන අවස්ථාවක් සහ අතීතයෙන් උගත් පාඩම්
සාමාන්‍යයෙන් මෙවැනි බිඳවැටීමකින් පසු බොහෝ නිර්මාතෘවරුන් ක්ෂේත්‍රයෙන් ඉවත් වුවද, ඇලෙක්ස් ස්මිත් එසේ කළේ නැත. ඔහු, Moxion හි බිඳවැටීමෙන් ලද අත්දැකීම් සම්භාරය ද සමඟින් “Anode” නමින් නව සමාගමක් ආරම්භ කර තිබේ. වඩාත් සිත්ගන්නා කරුණ නම්, මෙම නව ආරම්භය සඳහා ඔහුට ඩොලර් මිලියන 9ක මූලික ආයෝජනයක් (seed funding) ලැබී තිබීමයි.
මෙම ආයෝජනයේ විශේෂත්වය වන්නේ, Moxion සමාගමෙහි ආයෝජනය කර තිබූ ආයෝජකයින්ම, Moxion හි හිටපු ප්‍රධාන විධායක නිලධාරී පෝල් හුවෙල්ස්කෑම්ප් (Paul Huelskamp) වැනි ප්‍රධානීන්ම, Anode සඳහාද විශ්වාසය තබා නැවත ආයෝජනය කිරීමයි. මෙය, ඔවුන් ස්මිත්ගේ දැක්ම සහ හැකියාව කෙරෙහි තවමත් කොතරම් විශ්වාසයක් තබන්නේද යන්නට හොඳම සාක්ෂියකි.
ඇලෙක්ස් ස්මිත් පවසන පරිදි, “අපි ආරම්භ කළ ව්‍යාපාරයට ඉතා හොඳ පදනමක් තිබුණා, නමුත් අපිට ඉදිරියට යන්න අවශ්‍ය මුදල් නැති වුණා. අපි ආපහු ආවේ අපි පටන් ගත්ත දේ ඉවර කරන්නයි.” මෙම ප්‍රකාශයෙන්ම ඔවුන්ගේ නව ගමනේ අධිෂ්ඨානය පැහැදිලි වේ.
Anode සමාගම, Moxion හි මුල් දැක්මම ක්‍රියාවට නැංවීමට උත්සාහ කළත්, ඔවුන්ගේ ක්‍රමෝපාය වෙනස් වනු ඇත. Moxion හි අසාර්ථකත්වයට එක් ප්‍රධාන හේතුවක් වූයේ නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලිය වේගයෙන් ඉහළ නැංවීමට (scale up) යාමයි. Anode, එම වැරැද්දෙන් පාඩමක් ඉගෙන ගෙන, වඩාත් කල්පනාකාරීව සහ ක්‍රමානුකූලව තම මෙහෙයුම් වර්ධනය කිරීමට සැලසුම් කරනු ඇත. ඔවුන් මුලින්ම කුඩා, වඩාත් පහසුවෙන් කළමනාකරණය කළ හැකි බැටරි ඒකක නිපදවීමට ඉඩ ඇති අතර, පසුව ක්‍රමයෙන් මහා පරිමාණ නිෂ්පාදන වෙත යොමු වනු ඇතැයි අපේක්ෂා කළ හැකිය.
වෙළඳපොළේ අනාගතය සහ Anode හි අවස්ථාව
ඩීසල් ජනක යන්ත්‍ර සඳහා විකල්ප බලශක්ති ප්‍රභවයන් සඳහා ඇති ඉල්ලුම දිනෙන් දින ඉහළ යමින් පවතී. කාබන් විමෝචනය පිළිබඳ නීති රීති දැඩි වීම, පරිසරය පිළිබඳ පාරිභෝගිකයින් සහ සමාගම් දක්වන උනන්දුව, සහ ඉන්ධන මිලෙහි අස්ථාවරත්වය වැනි කරුණු නිසා Moxion හි මුල් සංකල්පය අද වන විට වෙන කවරදාටත් වඩා වලංගු වී තිබේ.
කෙසේ වෙතත්, Anode හට අභියෝග නොමැතිවා නොවේ. මෙම ජංගම බැටරි නැවත ආරෝපණය කිරීම සඳහා අවශ්‍ය යටිතල පහසුකම් (charging infrastructure) තවමත් සංවර්ධනය වෙමින් පවතී. එමෙන්ම, මෙම ක්ෂේත්‍රයේ තරඟකාරීත්වයද ක්‍රමයෙන් ඉහළ යමින් තිබේ.
නිගමනය
Anode හි කතාව, හුදෙක් නව startup සමාගමක් ගැන කතාවක් පමණක් නොවේ. එය අසාර්ථකත්වය ජයග්‍රහණයේ පදනම කරගත්, නොසැලෙන අධිෂ්ඨානය, සහ හොඳ අදහසකට දෙවන අවස්ථාවක් හිමිවිය යුතු බවට ඇති විශ්වාසය පිළිබඳ කතාවකි. Moxion හි අත්දැකීම්, පළපුරුදු කණ්ඩායම, සහ ආයෝජකයින්ගේ නොසැලෙන විශ්වාසය සමඟින්, Anode සමාගමට තමන් ආරම්භ කළ පිරිසිදු බලශක්ති විප්ලවය සම්පූර්ණ කිරීමට හැකි වේවිද? එය කාලය විසින් තීරණය කරනු ඇත. නමුත් එක් දෙයක් පැහැදිලිය: ඇලෙක්ස් ස්මිත් සහ ඔහුගේ කණ්ඩායම සටන අතහැර නැත. ඔවුන් නැවත පැමිණ ඇත්තේ, මෙවර වඩාත් ශක්තිමත්ව සහ වඩාත් සූදානමිනි.
